Zima nie musi oznaczać przerwy w ogrodnictwie. Wręcz przeciwnie – dla właścicieli szklarni ze szkła hartowanego to szansa, by cieszyć się świeżymi plonami przez cały rok. Odpowiednie przygotowanie przestrzeni pod uprawy w szklarni zimą pozwala zapewnić roślinom optymalne warunki do wzrostu, nawet mimo mroźnych temperatur. W tym poradniku przedstawiamy kluczowe elementy, które wpływają na efektywność szklarni całorocznej w sezonie zimowym. Równie istotny, co odpowiednia izolacja czy system ogrzewania, jest właściwy dobór roślin. W niższych temperaturach znakomicie sprawdzą się warzywa odporne na chłód, takie jak sałata, szpinak czy rukola.
Dlaczego warto odpowiednio przygotować szklarnię na zimę?
Staranne przygotowanie szklarni na zimę to podstawa. Zapewnia roślinom bezpieczne schronienie, wydłuża okres wegetacji i pozwala na realne oszczędności. To czas, który procentuje w postaci zdrowych plonów przez cały rok. Dobrze wykonane prace chronią uprawy przed mrozem, porywistym wiatrem i ciężarem śniegu. Co więcej, szczelna i zaizolowana konstrukcja minimalizuje straty ciepła, co wpływa na niższe koszty ogrzewania.
Izolacja termiczna – jak ograniczyć straty ciepła?
Podstawowym warunkiem prowadzenia upraw w niskich temperaturach zewnętrznych jest ograniczenie strat cieplnych. Mimo że szkło hartowane charakteryzuje się dobrymi parametrami termoizolacyjnymi, w mroźne zimy może wymagać wsparcia materiałami pomocniczymi. Skutecznym rozwiązaniem jest wykorzystanie folii bąbelkowej do wyłożenia wewnętrznych powierzchni konstrukcji. Zastosowanie kurtyn termicznych oddzielających strefy temperaturowe wewnątrz szklarni pozwala utrzymać odpowiednie warunki w przypadku dużych różnic dobowych. Warto też zaizolować podłoże grubą warstwą kory lub słomy, co ochroni korzenie roślin przed przemarzaniem.
Wentylacja szklarni zimą – dlaczego jest ważna?
Mimo niskich temperatur na zewnątrz, wentylacja szklarni zimą jest konieczna. Zbyt wysoka wilgotność powietrza stwarza idealne warunki do rozwoju chorób grzybowych, takich jak szara pleśń. Brak cyrkulacji powietrza to również ryzyko skraplania się pary wodnej na ścianach i liściach, co prowadzi do spadku kondycji roślin i powstawania ognisk chorobowych.
Dobrym rozwiązaniem, szczególnie poza sezonem zimowym, są automatyczne otwieracze okien, które reagują na zmiany temperatury wewnątrz szklarni. Mechanizm oparty na rozszerzalności cieplnej tłoka wypełnionego cieczą lub gazem sprawia, że gdy temperatura rośnie, tłok się wydłuża i unosi okno, zapewniając naturalną cyrkulację powietrza. Gdy robi się chłodniej, okno automatycznie się zamyka – bez potrzeby użycia prądu.
Warto jednak pamiętać, że na zimę zaleca się wykręcenie automatów z okien, aby nie uległy uszkodzeniu na skutek mrozu. W chłodniejszych miesiącach skuteczną alternatywą jest regularne, krótkotrwałe otwieranie drzwi szklarni w cieplejsze, bezwietrzne dni. Taki sposób wietrzenia pozwala ograniczyć wilgotność powietrza i zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób grzybowych, jednocześnie chroniąc delikatne mechanizmy automatyki.
Czy ogrzewanie szklarni zimą jest konieczne?
Decyzja o ogrzewaniu szklarni zimą zależy przede wszystkim od rodzaju upraw, oczekiwanej wydajności oraz lokalizacji obiektu. W większości przypadków, zwłaszcza przy prowadzeniu upraw warzywnych, ziół lub roślin egzotycznych, ogrzewanie okazuje się nie tyle przydatne, co niezbędne. Gdy temperatura wewnętrzna spada poniżej 5°C, większość gatunków wstrzymuje wzrost, a niektóre zaczynają obumierać. Rośliny z rejonów ciepłego klimatu potrzebują jeszcze wyższych wartości, także w nocy. Bez ogrzewania możliwe jest jedynie utrzymanie niewielkiej liczby gatunków odpornych na chłód, i to przy sprzyjających warunkach pogodowych.
Dodatkowo, brak ogrzewania zwiększa ryzyko kondensacji wilgoci na powierzchniach, co prowadzi do wychładzania gleby i korzeni. Przy dużych wahaniach temperatury między dniem a nocą mogą pojawić się pęknięcia komórek roślinnych, skutkujące deformacjami liści i zahamowaniem rozwoju. System grzewczy nie tylko stabilizuje temperaturę, ale pozwala również na przedłużenie cyklu wegetacyjnego oraz uzyskanie plonów w czasie, gdy warunki zewnętrzne są całkowicie niekorzystne.
Jak ogrzać szklarnię zimą?
Warto podkreślić, że ogrzewanie w szklarni całorocznej nie musi oznaczać dużych kosztów eksploatacyjnych – wiele zależy od jakości izolacji, zastosowanych materiałów konstrukcyjnych oraz wyboru źródła ciepła. Modele zbudowane ze szkła hartowanego, takie jak oferowane przez Szklarnie z Runowa, znacznie lepiej utrzymują temperaturę, co przekłada się na mniejsze zapotrzebowanie energetyczne i bardziej stabilne warunki mikroklimatyczne.
Choć Szklarnie z Runowa nie oferują gotowych systemów grzewczych, ich konstrukcje są w pełni kompatybilne z różnymi rozwiązaniami – od elektrycznych nagrzewnic z termostatem, przez promienniki podczerwieni, aż po ogrzewanie wodne podłączane do instalacji C.O. Konstrukcja umożliwia także łatwe zamontowanie systemów automatyki sterującej temperaturą, co ułatwia utrzymanie optymalnych warunków przez całą zimę.
Jakie wybrać rośliny do szklarni zimą?
Wybór odpowiednich gatunków jest gwarancją sukcesu. Warto skupić się na roślinach, dla których chłód nie jest przeszkodą. W zimowej szklarni doskonale sprawdzą się:
- Wytrzymałe warzywa liściaste – sałata masłowa (odmiany zimowe), szpinak, rukola, roszponka oraz jarmuż,
- Warzywa korzeniowe o krótkim okresie wegetacji – marchew (odmiany wczesne, paluszkowe), rzodkiewka, a także młode buraki liściowe,
- Zioła zimotrwałe – rozmaryn, tymianek, mięta odmiana odporna na niskie temperatury,
- Rośliny ozdobne wrażliwe na mróz – doniczkowe palmy, oleandry, bukszpany, cytrusy, które w ogrzewanej szklarni znajdą warunki do przetrwania zimy i utrzymania dobrej kondycji.
Tak właśnie powstaje funkcjonalna oranżeria ogrodowa całoroczna, łącząca praktyczne i dekoracyjne aspekty ogrodnictwa.